Sinds de overname van Whatsapp door Facebook zijn veel mensen bezorgd om hun privacy. Dus het ‘grote zoeken’ is begonnen naar een ‘veiligere’ app. Op zich voldoet Whatsapp nog prima maar velen zijn bang voor toekomstig datagebruik door Facebook.

De app Telegram lijkt een door velen gekozen optie te zijn. Vergelijkbaar met Whatsapp, met ogenschijnlijk betere privacy functies. Maar waarom reageren we nu massaal op zo’n bericht? Zijn we allemaal zo makkelijk van ‘iets goeds’ af te krijgen?

Samen met Juliette van der Wurff kijk ik naar de technologische en sociale aspecten die bij deze onzekerheid horen. En een klein advies.

Waarom twijfelen we?

Dit soort overnames zorgen altijd voor twijfel bij de gebruikers. Ineens hebben we het gevoel dat we ‘opnieuw voor het bedrijf moeten kiezen’ omdat het eigenlijk een andere bedrijf is ‘geworden’ door de overname. We weten niet wat de strategie wordt, hoe men met onze gegevens om zal gaan. Vanuit de sociale psychologie weten wij dat wanneer wij als mensen twijfelen we in de eerste instantie kijken naar twee dingen:

1. Wat doen soortgelijke anderen in dezelfde situatie?
2. Wat zegt een legitieme autoriteit dat ik zou moeten doen?

Met andere woorden, we gaan proberen onze twijfel te reduceren. Whatsapp wordt overgenomen en we gaan twijfelen. We zien in onze Twitter en Facebook timeline vrienden ‘overstappen’ naar Telegram en andere apps. Nog meer twijfel. Maar als zij het doen, zal het wel goed zijn. Toch? Dus we gaan in ieder geval kijken en uitproberen.

In menigten laten mensen zich onbewust leiden door anderen. Dit gedrag vertoont sterke overeenkomsten met kuddevorming bij dieren. Onderzoekers van de universiteit van Leeds beantwoorden hiermee de vraag waarom mensen, als het druk is, soms op een totaal andere plaats uitkomen dan waar zij oorspronkelijk heen wilden. Sociale bewijskracht of consensus heet dat.

We openen de Telegram app en zien direct allemaal mensen die we kennen, en die ons verwelkomen. Gevolgd door nog meer bekenden die na ons de app installeren. Nog meer sociale bewijskracht. “Kijk, iedereen doet het!”. Doordat Telegram slim notificaties van ‘nieuwe gebruikers’ in de chatberichten zet nodigt het uit om die bekenden direct een berichtje te sturen. Het ziet eruit alsof de chat ‘al begonnen’ wat psychologisch inspeelt op een gevoel van consistent gedrag. We hebben al A gezeg, dus moeten we ook B zeggen.

Aan de slag

En dan gaan we aan de slag. Het voelt en ruikt als Whatsapp. Berichtjes versturen. Maar dan verschijnen er berichten van ‘autoriteiten’ over de veiligheid en privacy. Blogs, insiders en ervaren gebruikers. Telegram schijnt toch niet zo veilig te zijn als we dachten. We kijken wat onze vrienden zeggen. Totale verwarring. De één zegt wel, de ander niet. Cognitieve dissonantie. Kortsluiting in de hersenen. Dus we gaan voorzichtig weer mee met de ‘crowd’ in het gebruik. Sommige conversaties via Whatsapp, sommigen via Telegram. Eigenlijk waren we dat al zo gewend, toch?

Meerdere opties

Uiteindelijk zullen veel mensen eindigen met weer een nieuwe app op hun smartphone die ze ‘voor de zekerheid’ er maar op laten staan. Bij sommigen zullen de meeste conversaties in Whatsapp blijven, bij anderen in een nieuwe app zoals Telegram. Welke kant die activiteit op gaat hangt voornamelijk af van de privacygevoeligheid van je vriendenkring (is iedereen boos geworden over de overname door Facebook?), de mate waarin je überhaupt veel via messenger apps communiceert en in hoeverre je waarde hecht aan wat je sociale omgeving doet. Voorlopig onderzoek lijkt de gedachte te ondersteunen dat de mate waarin we naar ‘anderen’ kijken bepaald is door persoonlijkheid en context/doelstelling van het gedrag.

De overgang van Hyves naar Facebook verliep ook geleidelijk. Men verliet niet van de één op andere dag massaal Hyves maar ging proeven aan een nieuw sociaal platform. De doelgroep van Hyves in Nederland was een stuk kleiner dan de huidige Facebook-gebruikersgroep en je ziet ook duidelijk de toename van leeftijdsgroep van 30-50 jaar wat een groot verschil was in vergelijking met Hyves. Sociale bewijskracht. De drempel van de early adopters naar de early majority is doorbroken en daarmee de kritieke massa bereikt. Doordat Facebook een internationaal karakter heeft lijkt de drempel een stuk lager en hebben veel mensen ook behoefte om updates te zien van mensen die ver weg wonen. Mensen die nog een profiel op hyves hadden gebruikte deze al gauw niet meer omdat we gewend raakten aan een nieuwe omgeving. Ook de digibeten onder ons snappen voor 60% hoe Facebook werkt en dit zal ook voor een nieuwe Chat/DM app gelden. Het is dus heel slim dat Telegram de bekende vinkjes etc heeft gekopieerd. Dit zorgt voor herkenning en daardoor een snelle adoptie.

Het duurt tussen de 21 en 66 dagen voordat iets wat we dagelijks doen/gebruiken een gewoonte is geworden. Best snel dus. Dit verklaart dan ook waarom een hype als een nieuwe app waarbij door sociale bewijskracht, media-aandacht en autoriteit een twijfel en dus gedragsverandering wordt verkregen, slagingskans heeft. Als de hype 4 of 5 weken voortduurt is de kans groot dat velen van ons het nieuwe programmaatje al als ‘gewoonte’ in onze dagelijkse routine hebben ingesloten.

Hulp

Omdat wij ook de flauwste niet zijn willen we je toch nog wat ‘hulp’ bieden (you’re welcome) om deze cognitieve dissonantie te reduceren. Dus hieronder een klein overzichtje uit diverse bronnen en eigen ervaring/onderzoek over de privacy- en usablity aspecten van zowel Whatsapp als Telegram.

We richten ons op de voornaamste functies, maken geen vergelijking maar een overzicht.

Privacy functies Whatsapp

• Encrypted communicatie
• SMS verificatie (tel nr)
• Timestamp uitzetten
• Blocked users
• Reservekopie backup
• Geen extra privacy mogelijkheid
• Je kan niet zien wie jou heeft toegevoegd
• Geen offline functie aanwezig
• Per chat andere instellingen zou ook handig zijn en kan niet
• Whatsapp security is al eens gehacked

Privacy functies Telegram

• Encrypted communicatie
• SMS verificatie (tel nr)
• Secret chat
• Auto-desctruct van berichten (let op: als je ‘Save incoming Photos’ aan hebt staan worden foto’s in auto-destruct modus WEL bewaard. Het is dus geen Snapchat)
• Blocked users
• Bericht bij inloggen via andere client (web, Mac, PC)
• Kan timestamp niet uitzetten
• Als je ‘Save Incoming Photos’ aan hebt staan worden ook auto-destruct foto’s bewaard
• Gebruikt zelf ontwikkelde encryptie. Wordt over gediscussieerd, maar Telegram heeft zelf $200.000 uitgeloofd voor de hacker die de encryptie kan kraken. Blijk van zelfvertrouwen dus. Is nog niet gelukt overigens.
• Open API dus integreerbaar met andere apps. Zal ongetwijfeld nog veel voorkomen.

Usability en features Whatsapp

• Achtergronden in chats wisselen
• Overzetten naar nieuwe tel nr met behoud van data
• Status en melding aanpassen
• Favorieten
• Tekstgrootte etc aanpassen

Usability en features Telegram

• Achtergronden in chats wisselen
• Sneller dan Whatsapp
• Auto-destruct handig, maar niet voor foto’s. Verdwijnen voordat je ze kunt vergroten bij 3 sec instelling. Zou handiger zijn als 3 sec worden geteld vanaf moment van ‘openen’ van foto
• Geen gebruikers statistieken over verstuurde berichten, MB’s etc
• Geen zendlijsten
• Tekstgrootte etc aanpassen
• Melding nieuwe users direct in chat stream (slim qua gebruikers activatie, kan irritant zijn)
• Je kunt chat voortzetten via een Mac/PC app of zelfs website. https://telegram.org/apps

Creeer je eigen werkelijkheid

Wij kunnen ons voorstellen dat je graag wilt dat zo veel mogelijk mensen in je omgeving via een nieuwe app gaat communiceren. Immers, een DM app is het handigst als iedereen hem gebruikt, adoptie dus. Om je een klein handje hierbij te helpen (onafhankelijk van welke app je wilt gaan ‘promoten’) hier een paar persuasieve tips:

• Vertel je vriendenkring hoeveel mensen er wel niet op de app zitten, hoe breed geaccepteerd hij is (Whatsapp) of hoe snel de nieuwe gebruikers erbij komen (Telegram). In het geval van Telegram hoef je enkel naar hun tweets te kijken waar voldoende ‘sociale bewijskracht’ materiaal in staat;
• Beroep op het consistentie gevoel van je vrienden. Ofwel: “Je gebruikt toch al jaren whatsapp, waarom nu niet meer?” Of: “Je vindt privacy toch ook belangrijk? Dan moet je ook switchen” Kiest u maar;
• Benadruk inhoudelijke features die uniek voor de app zijn en waar jij en je vrienden waarde aan hechten. Bijvoorbeeld timestamp uitzetten (Whatsapp) of self-destructing chat (Telegram);

Conclusie

Twijfelen is menselijk. Onzekerheid ook. In dit soort situaties is het het best om voor jezelf te bepalen wat je het meest belangrijk vindt: privacy of kritieke massa cq sociale factoren. Op basis van die keuze kan je kiezen voor een Whatsapp alternatief. Maar laten we eerlijk zijn: het is nog niet zover. Whatsapp bestaat nog gewoon in de ‘oude’ vorm en Facebook heeft gezegd de intentie te hebben de app in huidige vorm te blijven behouden.

Ons advies: Installeer beide apps, gebruik ze allebei. Bepaal welke functies en privacy kenmerken je belangrijk vindt op basis van je ervaring en deze blogpost. En zodra je ziet dat de activiteit op één van beiden afneemt, knal hem eraf en stuur een berichtje naar je contacten dat je overstapt op de andere. Gebruik bij dat berichtje dan één van bovenstaande persuasieve argumenten.

Poll (n=133 ten tijde van publicatie)

We hebben een kleine twtpoll uitgezet (Nog meedoen? Ga naar http://twtpoll.com/Whatsapp). De uitslag van de poll bevestigt ook het idee dat men wel wil ‘proeven’ aan een alternatief maar nog steeds Whatsapp wil behouden ‘voor de zekerheid’. Al met al zal volgens deze poll dus 2 van de 3 personen die nu Whatsapp gebruikt, ook een alternatief installeren.

PS1 Nu wordt het wachten op wat er gebeuren gaat als de Hemlis app uitkomt 🙂 https://heml.is
PS2 Threema is ook de moeite waard om te bekijken voor de privacy aspecten